Katakana to jeden z dwóch sylabariuszy obok hiragany, którym występuje w języku japońskim. Kanciaste, proste znaki na pierwszy rzut oka wyglądają na pisane szybko i zamaszyście, a co za tym idzie wydają się też nie różnić zbytnio od siebie, szczególnie na samym początku nauki. Nierzadko bywa, że z tego powodu to właśnie katakana okazuje się bardziej problematyczna niż drugi sylabariusz. Przez osoby zaczynające przygodę z pismem języka japońskiego często traktowana jest po macoszemu i niećwiczona zostaje zapomniana po kilku tygodniach. W pierwszych etapach nauki zastosowanie katakany nie do końca jest intuicyjne.

Co należy wiedzieć o niej na początek, żeby poznawanie katakany było przyjemniejsze? Ta krótka charakterystyka pomoże Ci lepiej zaznajomić się z katakaną. 

Z czego składa się katakana? 

Sylabariusz ten działa tak samo, jak hiragana, czyli jeden znak odpowiada jednej sylabie, złożonej ze spółgłosek [k, s, t, n, h, m, r, w] z dołączoną samogłoską - [a, i, u, e, o] (w jedynie z a i o). Wyjątkiem będzie osobno występujący znak na [n] oraz [y] łączące się z samogłoskami [a, u, o]. Jeden z rzędów katakany to same samogłoski [a, i u, e, o].

Zgłoski dźwięczne g, z, d, b powstają przy użyciu symbolu dakuten (゛) w prawym górnym indeksie do sylab z [k, s, t, h]. Aby uzyskać znaki z [p], należy do szeregu znaków z [h] dołączyć symbol handakuten (゜). Identycznie jak w hiraganie, podstawowy komplet w powszechnym użyciu liczy 46 znaków, a w ich zapamiętaniu pomagają liczne ogólnodostępne tabele. 

Jak powstała katakana?

Podobnie jak drugi sylabariusz, katakana wyewoluowała z chińskiego pisma. Z sinogramów używanych do zapisu fonetycznego w systemie zwanym man’yōgana, z danego znaku wyodrębniono pojedyncze elementy, odpowiadające za ich odczytanie i zaczęto je stosować jako osobny system pisma. Najprawdopodobniej jestk starszy niż hiragana, pojawił się przed IX wiekiem i służył do zapisów tekstów buddyjskich. Pierwotnie wykorzystywały one znaki chińskie, jednak zredukowanie ich do jednej części składowej miało pomóc w zapamiętaniu odczytów sinogramów. W późniejszym czasie zaczęto stosować katakanę do zapisów sufiksów gramatycznych czy partykuł (funkcję tę obecnie pełni hiragana) wraz z zastosowaniem kanji, a teksty zapisane tym sposobem to kanamajiri-bun. Przed XVII wiekiem katakana została ustandaryzowana i zaczęła funkcjonować jako sylabariusz. Ostateczną reformę przeszła na przełomie XIX i XX wieku, wskutek licznych przemian w języku japońskim. 

Kiedy używamy katakany? 

Katakana służy przede wszystkim do zapisania zagranicznych nazw własnych, w co wchodzą różne zapożyczenia z języka innego niż chiński, zagraniczne imiona, nazwiska, nazwy miejscowości itp. Będą to również wszelkie terminy specjalistyczne, jak i nazwy botaniczne czy gatunki zwierząt(chociaż tutaj wiele zależy od autora tekstu). Gdy chcemy nadać jakiemuś słowu emfazę, można wyróżnić je poprzez zapisanie w katakanie, co stanowi swoisty odpowiednik użycia kursywy czy wielkich liter w alfabecie łacińskim. Znaki te wykorzystywane są ponadto do zapisania licznych w języku japońskim onomatopei, wyrażających nie tylko słowa dźwiękonaśladowcze, ale też wszelkie odczucia sensoryczne, emocjonalne i wrażeniowe. 

Jak używamy katakany? 

Chcesz nauczyć się katakany? Masz problem ze wszystkimi zasadami, jakie w niej obowiązują? Zapoznaj się z ebookiem '+/+' dostępnym w naszej ofercie. Wyjaśniamy w nim wszystkie aspekty dotyczące użycia znaków. Znajdziesz w nim także wiele ćwiczeń, dzięki którym szybciej przyswoisz katakanę.

Współautorką tekstu jest Miranda Wołodkiewicz, praktykantka WordPassion.