Język khmerski - co musisz o nim wiedzieć

Jeśli interesowałeś się językami azjatyckimi, mogłeś usłyszeć o języku khmerskim. Jest on językiem urzędowym Kambodży, mieszczącej się na Półwyspie Indochińskim. Jest również używany przez część ludności północno-wschodniej Tajlandii i Wietnamu, co daje łącznie około 15 milionów rodzimych użytkowników tego języka. Najstarsze zapiski z użyciem khmerskiego pochodzą z VII wieku i świadczą o tym, że był kiedyś szeroko używany oraz miał wpływ na inne języki tego regionu. Duża część głosek w języku khmerskim jest podobna do tych w języku polskim. Chociażby b, d, f, h, k, l, m, n, p, r, s, t a nawet „ń’’ czy „ć” brzmią niemal identycznie. Inaczej wygląda sprawa samogłosek, które znacznie różnią się od naszych. Dzielą się one na krótkie, długie, krótkie dyftongi i długie dyftongi. Pismo khmerskie to alfabet sylabiczny, co znaczy, że jeden symbol to zespół dźwięków, nie pojedyncza spółgłoska lub głoska jak w językach europejskich. Pisze się nim poziomo, od lewej do prawej. Od starożytnego pisma khmerskiego wywodzi się również pismo tajskie i laotańskie.

Przykładowe wyrażenia zapisanych w piśmie khmerskim:

សួស្តី - (czyt. suesdej) – oznacza ‘’cześć’’

លាហើយ – (czyt. liehaoj) – oznacza ‘’do widzenia’’

Cyfry również zapisuje się tym alfabetem sylabicznym i wyglądają one tak:

០ – soun 0

១ – muej1

២ – pii 2

៣ – bej 3

៤ – buen 4

៥ – pram 5

៦ – prammuej 6

៧ – prampyl 7

៨ – prambej 8

៩ – prambuen 9

Najstarsza dotychczas znaleziona cyfra 0 została zlokalizowana właśnie w skryptach khmerskich!

Jeśli chodzi o gramatykę, nie jest ona zbyt skomplikowana, ponieważ nie występują w niej chociażby odmiana czasowników ani rzeczowników przez przypadki i liczby, która często bywa trudna dla osób uczących się języka obcego. Rzeczowniki nie mają płci, w przeciwieństwie do niektórych języków europejskich, takich jak francuski, niemiecki i hiszpański. Jednak zaimki są bardziej skomplikowane, ponieważ dostosowuje się je zależnie od statusu i wieku osoby, do której się zwraca. Tak samo czasowniki są stosowane z uprzejmości wobec drugiej osoby, na przykład czasownik „jeść’’:

 

Bliscy lub zwierzęta	Pospolicie	Osoba z wyższej pozycji społecznej	Mnisi	Rodzina królewska
sii	niam	pisaa	ćhaan	saoj

 

Podstawowe zwroty w języku khmerskim (transkrypcja dostosowana do użytkownika języka polskiego):

 

Cium riep sue – Dzień dobry. (formalnie)

Suesdej – Cześć (nieformalnie)

Soksabaj – Jak się masz?

Cium riep lie – Do widzenia. (formal)

Liehaoj – Do zobaczenia. (informal)

Som toh – Sorry/Przepraszam

Ćmuah ej? – Jak się nazywasz?

Khniom ćmuah __. – Nazywam się ___.

 

Jest to język zupełnie inny od europejskich, dlatego warto go poznać bliżej  z naszą pozycją 'Khmerski od podstaw'

 

Współautorką tekstu jest Martyna Tomczyk, praktykantka WordPassion.