Hangul to koreański alfabet fonetyczny, w którym litery zwane jamo 자모 dzielą się na 21 spółgłosek moeum 모음 i 19 samogłosek jaeum 자음. Wygląd znaków miał przypominać układ aparatu mowy w czasie ich wypowiadania. Składowe części każdej litery również mają swoje znaczenie: ㅡ symbolizuje płaską ziemię, ㅇ słońce i niebo, aㅣstojącego człowieka. Sylaby zapisuje się jako blok na polu kwadratu. Współcześnie notuje się znaki od lewej do prawej, z przerwami między słowami, lecz tradycyjnie pisano od góry do dołu, podobnie jak w chińskim czy japońskim.
Pismo przed hangulem
Koreańczycy już wcześniej podejmowali próby użycia znaków chińskich do zapisu koreańskich dźwięków, jak np. Hyangchal (향찰). Do dziś zachowało się 25 kompozycji z użyciem tego systemu, lecz sposób zapisu jest na tyle niejasny, że eksperci nie są zgodni co do interpretacji.
Niestety, używanie obcych znaków nie pozwalało ani na pełne przekazanie informacji po koreańsku, ani na nauczenie się pisma przez większość społeczeństwa.
Jak powstał hangul?
Król Sejong, panujący w latach 1418-1450, nie bez przyczyny otrzymał przydomek „Wielki”. To za jego panowania nastąpił niezwykły rozwój kulturowy państwa, przeprowadzono wiele reform oraz powstał język koreański hangul. Król dostrzegał istotny problem, jakim był analfabetyzm wśród ludu i celem powstania nowego alfabetu było umożliwienie edukacji biedniejszej części społeczeństwa. Wcześniej posługiwano się skomplikowanym system zapisu przy pomocy chińskich znaków, który znali jedynie nieliczni, najlepiej urodzeni. Królowi Sejongowi przypisuje się samodzielne stworzenie hangula, choć istnieją również teorie, że pomagał mu w tym cały zespół naukowców. Hangul powstał w roku 1443, a oficjalnie został wprowadzony w 1446 roku. Alfabet koreański nazywany był w tradycji 언문 (Eonmun), co oznacza Pismo lokalne (czy też po prostu zwykłe), a także 훈민 정음 (Hunmin Jeongeum) - Właściwe dźwięki dla pouczenia narodu. Nazwa Hangul została utworzona dopiero w 1912 roku, przez lingwistkę Ju Si-Kyeong. Han oznacza zarówno wielki, jak i Koreę, a gul pismo.
Niestety, nowy system zapisu nie przyjął się wśród koreańskich elit, które aż do XX w. preferowały używanie hanja. Hangul był przez nie pogardliwie nazywany „pismem kobiet” lub „pismem dzieci”.
Znaczenie dla kultury
Korea Południowa to jeden z nielicznych krajów, który jest na tyle dumny ze swojego alfabetu, że obchodzi jego święto. Po odkryciu w 1940 roku oryginałów dokumentów ustalono, że dekret prezentujący nowy alfabet musiał być upubliczniony w pierwszych dziesięciu dniach 9. miesiąca kalendarza księżycowego. Po dokonaniu stosownych obliczeń ustalono, że według kalendarza juliańskiego był to 9 października i to właśnie ten dzień stał się dniem Hangula. Od 1945 roku, z przerwą w latach 1991-2012, święto na terenie Korei Południowej jest dniem urzędowo wolnym od pracy. W 1997 roku hangul został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Nie zapomniano również o uczczeniu króla Sejonga – w dzień jego urodzin, 15 maja, świętuje się dzień nauczyciela. Dodatkowo jego imię nosi też instytut promujący język i kulturę koreańską na całym świecie, jego polska filia znajduje się w Poznaniu.
Chcesz nauczyć się hangula, a może znasz już litery, ale potrzebujesz ćwiczeń? Znajdziesz je w naszym e-booku 'Hangul od podstaw'.
Współautorką tekstu jest Magdalena Bartecka, praktykantka WordPassion.